Google konu para kazanmak olunca demokrasi ve insan hakları aramayı bırakıyor.
Google Çin’e girebilmek için elinden gelen her şeyi yaptı ve sonunda bütün demokrasi ve insan hakları kavramlarını çiğneyen bir arama motoru hayatı geçiriyor. Demokrasinin beşiği Amerika’dan çıkan bu dünya devi, insan hakları ve demokrasi gibi kavramları araştırmayacak. Hatta içinde insan hakları konusunda değerli bilgiler olan siteleri kara listeye atarak görünmesini engelleyecek. Her şey Çin’deki bir milyar insanı arama şu anda orada yasaklı olan arama motorunun iç ine çekebilmek ve reklam gösterebilmek. Demokrasi ve insan hakları mı? Sadece birer kelime. Arama terimi… SEO içinde dikkatlerden kaçırılması gereken bir şey…
Bu çirkin projenin Kod adı Dragonfly… Geçen yılın ilkbaharından beri devam ediyor ve Google’ın CEO’su Sundar Pichai ile üst düzey bir Çinli hükümet yetkilisi arasında Aralık 2017 toplantısının ardından hızlandırıldı.
Planlanan hareket, Google’ın Çin’deki politikasında çarpıcı bir değişimi temsil ediyor ve neredeyse ilk on yılda internet devi arama motorunu ülkede işletiyor.
Google’ın arama hizmeti şu anda Çin’deki çoğu internet kullanıcısı tarafından erişilemiyor, çünkü söz konusu ülkenin Büyük Güvenlik Duvarı tarafından engelleniyor. Google’ın Çin için geliştirdiği uygulama, ülkenin sıkı sansür yasalarına uyarak, Xi Jinping’in Komünist Parti rejiminin elverişsiz bulduğu içeriğe erişimi kısıtlıyor.
Çin hükümeti internet üzerindeki politik muhalifler, serbest konuşma, seks, haber ve bazı akademik çalışmalarla ilgili bilgileri engelliyor. Örneğin, 1989’daki Tiananmen Meydanı katliamıyla ilgili web sitelerini yasaklıyor ve “anti-komünizm” ve “muhalifler”e atıfta bulunuyor. George Orwell’in 1984 ve Hayvan Çiftliği gibi otoriter hükümetleri olumsuz bir şekilde yansıtan kitapların Çin sosyal medyası Weibo’da yasaklandı. Ülke ayrıca, Instagram, Facebook ve Twitter gibi popüler Batı sosyal medya sitelerinin yanı sıra New York Times ve Wall Street Journal gibi Amerikan medya organlarını da sansürlüyor.
Google’da Dragonfly projesi, 88 bin kişilik dev kadronun birkaç yüz üyesiyle sınırlı kaldı. Söylenenlere bakılacak olunursa güya Google ahlaki ve etik kaygılar taşıyormuş ama hiçbir kamu denetimi yapılmadan bu projeyi yürütmüş.
Şimdi Çin’de yapılan şey bir şablon haline dönüşüp dünyanın en iğrenç antidemokratik iktidarları tarafından kullanılmaya başlanırsa? Bana şöyle demokrasisi olmayan bir arama motoru ver derse mesela Orta Amerika ülkeleri, Afrika’nın sözde cumhuriyetleri? Kaç kullanıcıya satılır demokrasi?
Çin’de faaliyet gösteren şirketlerin, kullanıcılarını polise vermeye ve kullanıcı verilerini güvenlik kurumlarına teslim etmeye hazır olma zorunluluğu var. Yani Çin bazı konularda çok çirkin olabilir. Ama orada iş yapmak isteyen ve insanları belki de bile bile ölüme gönderen şirketlere ne demeli?