Leviathan bir devdir. Thomas Hobbes’un 1651 yılında yazdığı giderek devleşen ve zarar veren devletin metaforudur. Bu anlamda internet dünyasında bizim yeni yeni duymaya başladığımız Yandex’in birincil rakibi Google için de başarılı bir metafordur.
Hikayemize Yandex’in bizim için kısa internet için muazzam tarihiyle başlayalım. 1990’lı yılların başında kendi aralarında gelecek için parlak hayaller kuran matematikçi kökenli üç kişi bir araya gelirler. Rus dili üstüne çalışmaktadırlar. İncil içinde arama yapma üstüne çalışmalarını sürdürürken bunun bir arama motoru olması fikri doğar. 1989 yılından o yana uğraştıkları dil bilimi, onları ister istemez semantik bir arama dünyasına götürür ki bu konu dünyanın gündemine seneler sonra girecektir.
1993 yılında internet daha doğru dürüst yokken Yandex isminde karar kılarlar. Bu kelime indeks kelimesini çağrıştırmaktadır, içinde Rusça’da “ben” anlamına gelen “Ya” vardır bir de üstüne yet another index klişesinin kısaltması gibidir. Ardından 1996 yılında, Google henüz bir fikirken hayata geçirilir.
Elbette komünizmden çıkmış bir Rusya’da müthiş matimatikçi ve programcılar vardır, elbette komünizmden çıkmış bir Rusya’da onları dünyanın en büyük arama motoru yapacak sermaye yoktur. Yerelde kalmaya, Rusça konuşan ülkelerin en iyisi olmaya oynarlar. En azından kendi coğrafyalarındaki bölgelerde rakiplerini “epeyce” geçerler.
Nasdaq borsasına kote olurlar. Baidu ve Bing gibi rakiplerinin doğumuna şahit olurlar. Bugüne geldiklerinde 150 milyon sorgulamaya, 46 milyon tekil kullanıcıya sahip 7.8 milyar dolarlık kapitalizasyona sahip bir şirket haline gelirler. 23 milyon kişiye gösterebildikleri ana iştigal alanları olan reklamlar sayesinde 622 milyon dolarlık yıllık gelire kavuşurlar.
Bakıldığında haber aktarımı, video gösterimi, arama motoru ve çok ilginç özeliklere sahip bi elektronik posta sistemiyle, kesinlikle rakiplerini korkutacak teknolojide bir haritalama sistemine sahipler. “Zibilyon” dolarlık bir rakiple boğuşme kararı alan bir şirketi olarak kendilerinden oldukça da eminler.
Ama bu bir Rocky 4 filmi değil: Kendinden 30 santim uzun rakibini dövebilmek için samanlıkta kardiyo yapmak internet dünyasında işe yaramıyor. Hele ki rakibiniz ABD’de giden beyinler ve ABD’den fışkıran sermayeyle besleniyorsa bu bir Rocky Drago savaşı olmaktan çıkar.
Ama geneli hedeflemeyen Baidu ve iyi olmamak için elinden gelen tüm çabayı gösteren Bing’i öncelediğimizde ikincilik şanslarının yakın vadede olduğunu söylemek güç değil…